Samenwerking tussen leverancier en afnemer laat zich vanuit verschillende modelperspectieven karakteriseren. Vanuit een volwassenheidsmodel, die je in groten getale op internet kunt vinden. Vanuit de Kraljic-matrices, zowel de klantvisie als de leveranciersvisie. Vanuit het 5-krachtenmodel van Porter, ook hier vanuit beide posities bekeken. En zo meer. Een groot scala staat ons ter beschikking. De wetenschap heeft zich buitengewoon productief getoond de afgelopen decennia.

Een model is in zekere mate een gestructureerde, rationeel-theoretische verbeelding van de werkelijkheid. Dit geeft ons de mogelijkheid de praktijk op te delen in te bevatten logisch samenhangende relaties, die we vervolgens met behulp van onze taal kunnen kwalificeren. En daar gaan we dan acties en handelingen aan koppelen om gewenste effecten te sorteren. Zo in drie zinnen uitgedrukt is het eenvoudig te construeren. Aan de slag dus.

In de praxis ontbreekt het bij veel bedrijven geregeld aan een duidelijk geformuleerde en omlijnde ondernemingsstrategie. Dat heb ik in ruim 30 jaar bedrijvig Europa geconstateerd. De alsmaar kortere levensduur van bestuurders en de sneller veranderende markten, maken bovendien dat de koers frequenter wisselt. Het is evident dat de acceleratie in de wereld van vandaag zich exponentieel ontwikkelt. Zo ook de overvloedige visionaire boodschappen en adviezen van bekende en minder bekende managementgoeroes. Mijn bibliotheek aan managementboeken en -modellen barst inmiddels uit z’n voegen. Het maken van de juiste keuzes daaruit is derhalve geen sinecure. De markt is onverbiddelijk. Een verkeerde koers wordt rücksichtsloos afgestraft. Alleen al in de telecom markt en social media zijn daar genoegzaam exemplarische voorbeelden van.

De maakbaarheid van de wereld, het credo van de 20e eeuw, dreigt te verworden tot een anticlimax. Het wordt onmogelijk de snelgroeiende wereldbevolking allemaal het actuele, maatgevende Westerse welvaartspeil te bezorgen. Daarvoor heeft Moeder Aarde eenvoudigweg niet voldoende resources. Niet in ecologisch-verantwoorde en economisch winbare grondstoffen en ook niet in natuurlijke en klimatologische herstelmechanismen. De praktijk laat ons zien dat de maakbaarheidstheorie op z’n retour is.

Eroderende business modellen en de uitputtende Aarde dwingen ons het roer om te gooien. De voorlopers van ‘het nieuwe samenwerken’ dienen zich al aan. Minimalisten, die het overbodige uit hun leven schrappen. Gevers en delers, die een deeleconomie voorstaan waarin gebruik naar behoefte wordt gestimuleerd en bezit tot collectief gebruik evolueert. De marktplaatsen voor gebruikte spullen floreren weelderig. Ook in het bedrijfsleven krijgen particuliere initiatieven toenemende ruimte: duurzaamheid, cradle to cradle, CO2 footprint, emissiehandel, etc. Telkens volgt het bedrijfsleven de maatschappelijke trends zodra deze een economisch significante waarde c.q. noodzaak hebben verkregen. Een noviteit ontwikkelt zich tot een trend doordat steeds meer mensen het nut en de zinnigheid hiervan onderkennen. Die mensen nemen dit gedachtegoed mee naar hun arbeidsomgeving. Et voilà, daar wordt het gaandeweg geïncorporeerd in de strategie. De maatschappelijke tendens stuurt de economie.

Vormt de wens hier de vader van de gedachte? In het land der blinden is eenoog koning. In het ontwikkelde deel van de wereld, daar waar het gemiddelde ontwikkelingsniveau eenoog heeft verbannen, vormt de maatschappelijke tendens een kracht die bedrijfsleven en politiek meer en meer de voorliggende koers dicteert. Langzaam, maar gestaag. Waren het voorheen voornamelijk de intelligentia die hierin het voortouw namen, nu zien we ook de bourgeoisie op grond van een gevoelsinzicht het terrein van de ideële vooruitgang betreden. Ouderwets intellect en nieuwetijdse innerlijke overtuiging gaan gezamenlijk op in een samenwerking, die de strategie van bedrijven zal laten aansluiten bij de zingeving van de maatschappelijke mainstream.

Het zijn de krachten in hun onderlinge verhoudingen, die tot verschuivingen leiden. Een tenderende ideologie heeft kracht nodig om tot wasdom te komen. Is dat momentum in de maatschappelijke opinie bereikt, dan is er geen houden meer aan. En dan zie je zomaar zinvolle strategische samenwerkingen ontstaan.